Οι πολυκυστικές ωοθήκες είναι ένα από τα συνηθέστερα ορμονικά προβλήματα που ταλαιπωρούν το γυναικείο πληθυσμό. Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία μία στις δέκα γυναίκες ηλικίας δεκατριών έως σαράντα ετών πάσχει από πολυκυστικές ωοθήκες. Στην πραγματικότητα δεν αποτελούν μια πάθηση αλλά σύνδρομο (Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών).
Τι είναι οι πολυκυστικές ωοθήκες;
Πολυκυστικές ωοθήκες ονομάζουμε τις ωοθήκες που έχουν μικρές κύστεις κάτω από την επιφάνειά τους. Το μέγεθός τους είναι οχτώ χιλιοστά κατά προσέγγιση. Οι κύστεις αυτές είναι ωοθηλάκια που έχουν ωάρια στο εσωτερικό τους. Τα ωάρια δεν έχουν φυσιολογική ανάπτυξη και η εξέλιξή τους παραμένει στάσιμη.
Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών
Όλες οι γυναίκες που εμφανίζουν πολυκυστικές ωοθήκες δεν πάσχουν από το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών. Για να διαγνωστεί κάποια γυναίκα με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών πρέπει η συσσώρευση ωοθηλακίων κάτω από την επιφάνεια της ωοθήκης να είναι αυξημένη.
Πολυκυστικές ωοθήκες και ωορρηξία
Τα ωάρια που βρίσκονται στο εσωτερικό των ωοθηλακίων δεν έχουν αναπτυχθεί πλήρως. Αυτό έχει ως συνέπεια να μην απελευθερώνονται στον οργανισμό. Το ωοθηλάκιο δεν σπάει και παραμένει ως έχει κάτω από την επιφάνεια της ωοθήκης. Η ωοθήκη δεν παράγει προγεστερόνη και η έμμηνος ρύση είτε είναι ακανόνιστη είτε εκλείπει εντελώς. Με την πάροδο του χρόνου και τη συσσώρευση κύστεων έχουμε υπερέκκριση ανδρογόνων, τα οποία με τη σειρά τους δυσκολεύουν σε μεγάλο βαθμό την ωορρηξία.
Πολυκυστικές ωοθήκες: Κυριότερα συμπτώματα
Τα συμπτώματα διαφέρουν ως προς την εμφάνιση και τη σοβαρότητά τους. Συνήθως οι γυναίκες που πάσχουν από πολυκυστικές ωοθήκες εμφανίζουν ένα ή δύο από τα παρακάτω συμπτώματα. Επιπλέον σπουδαίο ρόλο στη σοβαρότητα των συμπτωμάτων έχει το αυξημένο σωματικό βάρος. Όσο πιο υπέρβαρη είναι μια γυναίκα τόσο εντονότερα θα είναι τα συμπτώματα. Τα κυριότερα συμπτώματα είναι τα εξής:
• Ακανόνιστη έμμηνος ρύση
• Απουσία έμμηνου ρύσεως
• Πόνος στην περιοχή της κοιλιάς
• Έντονη τριχοφυϊα
• Εμφάνιση ακμής
• Αύξηση βάρους
• Εμφάνιση ανδρικού τύπου τριχόπτωσης
• Υψηλή χοληστερόλη
• Αυξημένη αρτηριακή πίεση
• Υπογονιμότητα
• Υπνική άπνοια
• Εμφάνιση διαβήτη τύπου 2
Πολυκυστικές ωοθήκες : Ανάλυση των συνηθέστερων συμπτωμάτων
Η ακανόνιστη έμμηνος ρύση ή η απουσία αυτής είναι το συνηθέστερο σύμπτωμα. Ο κύκλος δεν είναι σταθερός, η ποσότητα αίματος είναι πολύ μεγαλύτερη από τη συνήθη και ο πόνος στην περιοχή της κοιλιάς είναι έντονος. Τα διαστήματα ανάμεσα στις περιόδους είναι συνήθως μεγαλύτερα των σαράντα ημερών. Ακόμη είναι δυνατόν να υπερβαίνουν τους τρεις ή έξι μήνες.
Έντονη τριχοφυΐα. Η εμφάνιση τριχοφυΐας στην περιοχή του προσώπου, της κοιλιάς και του στήθους είναι η σαφέστερη ένδειξη ορμονολογικού προβλήματος.
Εμφάνιση ακμής. Όταν η ακμή επιμένει παρά την καθημερινή φροντίδα, το δέρμα γίνεται λιπαρό και η παραγωγή σμήγματος είναι αυξημένη τότε επιβάλλεται η επίσκεψη σε έναν ενδοκρινολόγο για να διερευνηθεί η βαθύτερη αιτία του προβλήματος.
Αύξηση βάρους. Όταν το σωματικό βάρος αυξάνεται χωρίς να υπάρχει αλλαγή στις διατροφικές συνήθειες και συγκεκριμένα το λίπος εντοπίζεται στην περιοχή της κοιλιάς τότε κατά πάσα πιθανότητα υπάρχουν πολυκυστικές ωοθήκες.
Πολυκυστικές ωοθήκες: Αιτία εμφάνισης
Δυστυχώς δεν είμαστε ακόμη σε θέση να προσδιορίσουμε την ακριβή αιτία που προκαλεί το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών. Το σίγουρο είναι πως κύριο ρόλο κατέχει η κληρονομική προδιάθεση. Εάν η μητέρα έχει διαγνωστεί με πολυκυστικές ωοθήκες τότε υπάρχει 50% πιθανότητα να εμφανίσει και η κόρη της.
Πολυκυστικές ωοθήκες: Διάγνωση
Το πρόβλημα των πολυκυστικών ωοθηκών είναι πολύπλευρο. Για να διαγνωστεί μία γυναίκα με πολυκυστικές ωοθήκες θα πρέπει να υποβληθεί σε γυναικολογικές και ενδοκρινολογικές εξετάσεις.
Μετά τη λήψη λεπτομερούς ιστορικού θα ακολουθήσει ο εργαστηριακός έλεγχος. Με το υπερηχογράφημα ο γυναικολόγος θα διαπιστώσει την ύπαρξη κύστεων. Ο ενδοκρινολόγος διενεργώντας πλήρη ορμονολογικό έλεγχο θα διαπιστώσει εάν τα επίπεδα της τεστοστερόλης και άλλων ορμονών είναι αυξημένα ή αν τα επίπεδα της FSH είναι χαμηλά. Τα χαμηλά επίπεδα FSH (ορμόνη διέγερσης των ωοθηλακίων) δείχνουν πως υπάρχει ανεπάρκεια στην καλή λειτουργία των ωοθηλακίων, που έχει σαν αποτέλεσμα να μην μπορούν να αναπτυχθούν σωστά και να παράξουν ωάριο. Αυτή η κατάσταση ονομάζεται υπογοναδοτροφικός υπογοναδισμός και οδηγεί σε υπογονιμότητα.
Πολυκυστικές ωοθήκες: Θεραπεία
Η θεραπεία διαφέρει από γυναίκα σε γυναίκα αναλόγως της σοβαρότητας των συμπτωμάτων που παρουσιάζει. Η απώλεια σωματικού βάρους είναι από τα πρώτα πράγματα που πρέπει να κάνει μια γυναίκα με πολυκυστικές ωοθήκες. Ο αυξημένος δείκτης της μάζας σώματος είναι ένας από τους παράγοντες που επιβαρύνουν το πρόβλημα.
Εάν μια γυναίκα δεν επιθυμεί να μείνει έγκυος τότε ο γιατρός θα της χορηγήσει αντισυλληπτικά. Τα αντισυλληπτικά βοηθούν να ομαλοποιηθεί ο κύκλος της περιόδου και να μειωθεί η παραγωγή ανδρογόνων. Για την αντιμετώπιση της αυξημένης τριχοφυΐας θα ακολουθήσει συγκεκριμένη ορμονική θεραπεία με αντιανδρογόνα που θα συμβάλλει στη μείωση του φαινομένου. Για την αντιμετώπιση της ακμής θα της χορηγηθούν αντιβιοτικά και θεραπευτικές αλοιφές.
Στην περίπτωση που μια γυναίκα με πολυκυστικές ωοθήκες επιθυμεί να μείνει έγκυος συνήθως ο γιατρός της προτείνει θεραπεία με κλομιφαίνη. (clomiphene citrate). Η κλομιφαίνη αποκαθιστά σε μεγάλο ποσοστό την ωοθηλακιορηξία. Σε περιπτώσεις όπου η θεραπεία με κλομιφαίνη δεν έχει τα επιθυμητά αποτελέσματα τότε συστήνεται θεραπεία με μεταφορμίνη. Σε ιδιαίτερες περιπτώσεις όπου όλα τα θεραπευτικά σχήματα ήταν ανεπιτυχή χορηγείται γοναδοτροπίνη. Η γοναδοτροπίνη χορηγείται σε ενέσιμη μορφή και πάντοτε υπό ιατρική επίβλεψη καθ’ όλη τη διάρκεια της θεραπείας.
Πολυκυστικές ωοθήκες : Έγκαιρη αντιμετώπιση
Στην περίπτωση που εμφανίζετε κάποιο από τα προαναφερθέντα συμπτώματα ή συνδυασμό αυτών, μην αναβάλλετε την επίσκεψη σας στον ενδοκρινολόγο. Όσο πιο έγκαιρη η διάγνωση τόσο πιο εύκολη και αποτελεσματική θα είναι η αντιμετώπιση.